“ဘယ္သူကမွ ကြ်န္မကို လပ္ထပ္ဖို႔၊ စိတ္၀င္စားမွာ မဟုတ္ဘူး။ ကြ်န္မ အဲဒါေတြ အၿမဲ စဥ္းစားမိတိုင္း အိပ္မေပ်ာ္နိုင္ပါဘူး” ဟု အသက္ ၂၄ ႏွစ္အရြယ္၊ ႐ိုဟင္ဂ်ာ အမ်ဳိးသမီးတဦးျဖစ္သူ ႏူရူဘီဂမ္ (Nuru Begum) က စိတ္ပ်က္အားငယ္စြာ ေျပာဆိုသည္။
သူမက “အိမ္ေထာင္ျပဳရမယ့္ အသက္အရြယ္ကို ေက်ာ္လြန္ၿပီ။ ကြ်န္မက တကယ့္ကို အသက္ႀကီးတဲ့ အမ်ဳိးသမီးႀကီး၊ တေယာက္နဲ ့တူေနတယ္” ဟုလည္း အျခား ေငြေၾကးတတ္ႏိုင္၍ အိမ္ေထာင္ျပဳၿပီးသူ ႐ိုဟင္ဂ်ာ အမ်ဳိးသမီးတခ်ဳိ႕ႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္ကာ၊ မိမိကုိယ္ကို အားမရသည့္ အေနအထားျဖင့္ ေျပာဆိုလိုက္သည္။
ရခိုင္ျပည္နယ္၊ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕နယ္အတြင္းရွိ ရြာတရြာတြင္ေနထိုင္ ႀကီးျပင္းလာခဲ့သူ ႏူရူသည္၊ ေမြးခ်င္း ေမာင္ႏွမ ၅ ဦးႏွင့္အတူ၊ ဖခင္ျဖစ္သူက နီးစပ္ရာ ေတာင္ေပၚတြင္ ထင္းေခြကာ မိသားစု စား၀တ္ေနေရးအတြက္ ခက္ခဲၾကမ္းတမ္းစြာ ႐ုန္းကန္ေနရသည္။
ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ လက္ထပ္ထိမ္းျမားျခင္းကို တင္းက်တ္စြာ တားျမစ္ထားသည့္အတြက္ ဘဂၤလားေဒ႔ရွ္ကို ထြက္ေျပးလာသူ အသက္ ၂၄ ႏွစ္အရြယ္ ႏူ႐ူဘီဂမ္း”
တရြာတည္းေန လူငယ္တဦးႏွင့္ ရည္ငံေနသည့္ သူမသည္ သက္ဆိုင္ရာ ေဒသခံအာဏာပိုင္မ်ားထံမွ အိမ္ေထာင္ျပဳခြင့္ အမိန္႔ ရယူရန္ ႀကိဳးစားခဲ့ေသာ္လည္း၊ ျမန္မာနယ္ျခားေစာင့္ လံုၿခံဳေရးတပ္ (နစက) က ၎တို႔ခြင့္ျပဳခ်က္မရွိဘဲ၊ အျခားအမ်ဳိးသားတဦးႏွင့္ လက္ထပ္ထားခဲ့ေၾကာင္း သူမကို စြပ္စြဲေျပာဆိုခဲ့သျဖင့္ သူမဆႏၵ သဲထဲေရသြန္ ျဖစ္ခဲ့ရသည္။ “ကြ်န္မကို အဘူလ္ကာစင္ နဲ ့ လက္ထပ္ခဲ့ၿပီးၿပီလို ့ စြပ္စဲြၿပီး၊ ကြ်န္မ အေဖကို ဖမ္းသြားခဲ့ၾကတယ္။ ကြ်န္မအေဖကို စခန္းထဲ ေခၚသြားၾကတယ္။ အမ်ားႀကီး အ႐ိုက္ အနက္ခံခဲ့ရတယ္။ လာဘ္ေငြ ၂ သိန္းေပးၿပီးမွပဲ၊ ကြ်န္မရဲ ့ အေဖကို ျပန္လႊတ္ေပးခဲ့တယ္" ဟု ေျပာသည္။
အာဏာပိုင္မ်ား၏ လက္ထပ္ခြင့္အမိန္႔ ေတာင္းဆိုျခင္းကို ျငင္းပယ္ျခင္း ခံခဲ့ရသည့္ သူမသည္၊ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္၊ ေအာက္တိုဘာလကုန္ပိုင္းတြင္ ေရေၾကာင္းျဖင့္ နတ္ျမစ္ (Naff) ကိုျဖတ္ၿပီး၊ နီးစပ္ရာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ကို ေရတတန္၊ ကုန္းတတန္ အဆင့္ဆင့္ျဖတ္ေက်ာ္ကာ ထြက္ေျပး ေရာက္ရွိလာခဲ့သည္။
ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္းရွိ အိမ္ေထာင္ျပဳႏိုင္သည့္အသက္အရြယ္
အိမ္ေထာင္ျပဳႏိုင္သည့္ အသက္အရြယ္ျဖစ္ေသာ္လည္း အေျခအေန အမ်ဳိးမ်ဳိးေၾကာင့္ အိမ္ေထာင္မျပဳသူ အမ်ဳိးသမီး အေရအတြက္မွာလည္း မနည္းလွေပ။
သို႔ေသာ္ ေငြေၾကးတတ္ႏုိင္သူ ႐ိုဟင္ဂ်ာ မိသားစုတခ်ဳိ႕သာ သက္ဆိုင္ရာ အာဏာပိုင္မ်ား၏ ခြင့္ျပဳခ်က္ကို လာဘ္ေငြထိုးၿပီး လြတ္လပ္စြာ လက္ထပ္ထိမ္းျမား ႏိုင္သည္။ စစ္အစိုးရက ၂၀၀၅ ခုႏွစ္၊ အေစာပိုင္းတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ ႐ိုဟင္ဂ်ာမ်ား လြတ္လပ္စြာ အိမ္ေထာင္ျပဳခြင့္ကို ကန္႔သတ္ခဲ့သည္။
“တျခား လူမွဳအသိုင္းအ၀ိုင္းမွာ၊ လက္ထပ္ခြင့္ကို တားျမစ္တယ္ဆိုတာ၊ ကြ်န္မ တခါမွ မၾကားဖူးပါဘူး” ဟု ကန္႔သတ္ခ်က္မ်ားအေပၚ၊ မထူးဆန္းေသာ္လည္း နားမလည္ႏိုင္သည့္ အမူအရာျဖင့္ ႏူ႐ူက ဆိုသည္။
ရခိုင္ျပည္နယ္၊ ဘူးသီးေတာင္ၿမိဳ႕နယ္၊ တာမီ (ရ္) ရပ္ကြက္တြင္ ေနထိုင္သူ၊ အမီလ္ဟူစိန္ (Amir Hussain) ၏ သမီးျဖစ္သူ၊ အသက္ ၁၉ ႏွစ္အရြယ္၊ ရွဖီဘီဂမ္း (Shafiqa Begum) ကလည္း သူမအေနျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဆက္လက္ေနထိုင္ပါက တေန႔တြင္ အိမ္ေထာင္ျပဳေရးတြင္ အခက္အခဲျဖစ္လာႏိုင္ေၾကာင္း ယခုလို ရင္ဖြင့္ ေျပာဆိုသည္။
“ကြ်န္မ အရြယ္ေရာက္လာၿပီ။ တကယ္လို ့ ျမန္မာနိုင္ငံမွာ ဆက္ေနရင္ေတာ့၊ အနာဂါတ္မွာ လက္ထပ္ရမယ္လို႔၊ ကြ်န္မ ကိုယ့္ကိုကိုယ္ မထင္ပါဘူး” ဟု ေျပာသည္။ သို႔ေသာ္ “ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နိုင္ငံမွာ ဆက္ေနရင္ေတာ့၊ အိမ္ေထာင္ျပဳလို႔ ရမယ္လို ့ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္” ဟု သူမက ဆက္၍ေျပာသည္။
ကန္႔သတ္မွဳမရွိေသာ လက္ထပ္ထိမ္းျမားခြင့္၊ လြပ္လပ္စြာ သြားလာခြင့္ရွိၿပီး၊ အတင္းအဓမၼ လုပ္အားေပး ခိုင္းေစမွဳမရွိေသာ၊ ဘာသာေရးအရ ခဲြျခားဆက္ဆံခံရျခင္း မရွိသည့္ အေျခအေနတခုတြင္ ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္း ေအးခ်မ္းစြာ၊ ေနထိုင္လိုၾကေၾကာင္း ထိုအမ်ဳိးသမီးတစုက ဆိုသည္။
ေဒါက္တာ ဟာဘီဆစ္ကြီ - Dr. Habib Siddqui ေရးသားထုတ္ေ၀ခဲ့သည့္ ‘ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္းမွ ႐ိုဟင္ဂ်ာ လူမ်ဳိးမ်ား’ အစီရင္ခံစာတြင္ စစ္အစိုးရက ႐ိုဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိး အမ်ားစုေနထိုင္ရာ ေဒသမ်ားျဖစ္သည့္ ရခိုင္ျပည္နယ္၊ ေျမာက္ပိုင္းေဒသရွိ၊ ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕နယ္မ်ားတြင္၊ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္မွ စတင္ကာ၊ ရြာတရြာ အတြက္ တႏွစ္အတြင္း၊ လက္ထပ္ခြင့္ သုံးႀကိမ္သာ ခြင့္ျပဳထားေၾကာင္း ေရးသား ေဖာ္ျပထားသည္။
အလားတူ ႐ိုဟင္ဂ်ာမ်ား ပ်ံ႕ႏွံ႔ေနထိုင္ရာ အျခားေဒသမ်ားတြင္လည္း၊ လြတ္လပ္စြာ လက္ထပ္ထိမ္းျမားမႈကို တရား၀င္ ကန္႔သတ္မႈမ်ား ဆက္တိုက္ျပဳလုပ္လာခဲ့ရာ လက္ရွိတြင္ အေျခအေန ပိုမိုဆိုးရြားလာေနေၾကာင္း လူ႔အခြင့္အေရးလႈပ္ရွားသူမ်ားက ဆိုသည္။
၂၀၀၅ ခုႏွစ္၊ ေမလ အတြင္း၊ လက္ထပ္ထိမ္းျမားခဲ့သည့္ ႐ိုဟင္ဂ်ာစံုတြဲမ်ား မွတ္တမ္း၊ မွတ္ရာ မေတြ႔ရွိရေပ။ အာဏာပိုင္မ်ားထံ လာဘ္ေငြေပးကာ ခြင့္ျပဳမိန္႔ ေစာင့္ဆိုင္းေနသူ အမ်ားအျပားပင္ ရွိေနသည္။
လက္ထပ္ထိမ္းျမားႏုိင္ေရးအတြက္ အမ်ားစုမွာ ဘဂၤလားေဒ႔ရွ္တြင္ တိတ္တဆိတ္ထြက္ခြာေလ့ရွိၾကသည္။ ျမန္မာျပည္ရွိ အာဏာပိုင္မ်ားထံ သတင္းေပါက္ၾကားပါက ဒဏ္ေၾကးေငြအျဖစ္ ျမန္မာက်ပ္ေငြ ၂ သိန္း အဓမၼ ေပးေဆာင္ေစသည္။
“ေရွ ့ဆက္ဘာေတြျဖစ္လာမလဲ ဆိုတာေရာ၊ အနာဂါတ္ကိုေရာ က်ေနာ္ စဥ္းစားပါတယ္။ အိမ္တိုင္းမွာ အိမ္ေထာင္ျပဳဘို ့အသက္အရြယ္လြန္ေနတဲ့၊ သမီး မိန္းကေလး ၃ ေယာက္ကေန ၅ ေယာက္အထိ ရွိၾကပါတယ္” ဟု ဖခင္ တဦးက စိတ္မခ်မ္းေျမ့စြာ ေျပာသည္။
ဘဂၤလားေဒ႔ရွ္ႏုိင္ငံတြင္ လက္ထပ္ၿပီးသူ စံုတြဲ အခ်ဳိ႕မွာ ေနရပ္ျပန္ရန္ေရးအတြက္ အာဏာပိုင္မ်ား၏ တားျမစ္ျခင္းကို ခံရသည္။
ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္း ေနထိုင္သူ ႐ိုဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိးအမ်ားစုသည္ လက္ထပ္ထိမ္းျမားရာတြင္ အကန္႔အသတ္ရွိေနသည္သာမက အစိုးရ တကၠသိုလ္တခုခုက ေပးသည့္ ဘြဲ႔ရသူ ျဖစ္လင့္ကစား အလုပ္အကိုင္ရရွိေရးတြင္လည္း အခက္အခဲမ်ား ေတြ႔ႀကံဳေနရသည္။
‘ရခိုင္စီမံခ်က္’ စာအုပ္ကို ေရးသားသူ ခရစ္လယ္၀ါး (Chris Lewa) ကမူ “ရခိုင္ျပည္ ေျမာက္ပိုင္းသည္ ႐ိုဟင္ဂ်ာမ်ားအတြက္၊ ပြင့္ေနေသာ အက်ဥ္းေထာင္ တခုပင္ျဖစ္သည္” ဟု တင္စား ေဖာ္ျပထားသည္။
၁၉၉၀ ခုႏွစ္၊ ေနာက္ပိုင္းတြင္ အစိုးရက လက္ထပ္ထိမ္းျမားလိုသူ မူဆလင္ဘာသာ၀င္အမ်ားစု၊ ႐ိုဟင္ဂ်ာမ်ားကို နစက၏ ခြင့္ျပဳခ်က္ အမိန္႔ေတာင္းခံရမည္ဟု ထုတ္ျပန္ထားသည္။
ထို႔အျပင္၊ လက္ထပ္ထိမ္းျမားျခင္း မျပဳမီ အတူေနထိုင္ျခင္း၊ ကာမဆက္ဆံျခင္း မျပဳလုပ္ရန္လည္း တားျမစ္ထားသည္။
၎အမိန္ ့မ်ားသည္ ျပည္တြင္း တည္ဆဲဥပေဒတြင္ တရား၀င္ျပဌာန္းထားျခင္းမရွိေသာ္
၂၀၀၄ ခုႏွစ္၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးခင္ညြန္ ့ ရာထူးမွ ဖယ္ရွားခံရၿပီးေနာက္၊ နစက အတြင္း အေျပာင္းအလဲမ်ား ျပဳလုပ္ခ်ိန္၊ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္ အစပိုင္းတြင္ တရား၀င္ လက္ထပ္ထိမ္းျမားျခင္း အမိန္႔ ထုတ္ေပးျခင္းကို လအေတာ္ၾကာ ရပ္ဆိုင္း ထားခဲ့ေသးသည္။
၂၀၀၅ ခုနွစ္၊ ႏွစ္ကုန္ပိုင္းတြင္မူ၊ လပ္ထပ္ခြင့္ကို ျပန္လည္ခြင့္ျပဳခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ကေလး ၂ ဦးထက္ ပိုမယူရ ဟူသည့္ ကန္႔သတ္ခ်က္က ပူးတြဲပါလာခဲ့သည္။
အိုင္ပီအက္စ္ (IPS) အစီရင္ခံစာတခုတြင္ “ျမန္မာႏိုင္ငံ အေနာက္ပိုင္း၊
ေ၀းလံေခါင္ဖ်ားသည့္ ေဒသရွိ အမ်ဳိးသမီးငယ္၊ အမ်ဳိးသားငယ္တို႔အတြက္ စစ္အစိုးရ၏ ကန္႔သတ္ခ်က္မ်ားသည္ ၎တို႔အေပၚ ပံုစံတမ်ဳိးႏွင့္ ခြဲျခားဆက္ဆံခံရေနသည္။ အိမ္ေထာင္ျပဳေရးအတြက္ ကန္႔သတ္ျခင္း ခံေနရသည္” ဟု ေရးသား ေဖာ္ျပထားသည္။
အလားတူ ၂၀၀၂ ခုႏွစ္၊ ဂ်ဴလိုင္လထုတ္ ‘လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႔’ -HRW အစီရင္ခံစာတြင္လည္း၊ “ရခိုင္ျပည္နယ္ရွိ၊ ႐ိုဟင္ဂ်ာ မူဆလင္မ်ား၊ အၾကမ္းဖက္ ခံေနရမႈမွာ အစဥ္အလာ ကဲ့သို႔ျဖစ္ေနၿပီး၊ ထို အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားကို ျမန္မာစစ္တပ္က စနစ္တက် က်ဴးလြန္လ်က္ရွိသည္” ဟု ေ၀ဖန္ ေထာက္ျပထားသည္။
မည္သုိ႔ပင္ အခက္အခဲမ်ား၊ မတူညီမႈမ်ား ရွိေနလင့္ကစား၊ ႐ိုဟင္ဂ်ာလူငယ္မ်ား၏ ဆႏၵသည္ ၎တို႔ေနထိုင္ရာ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္၊ အျခားလူငယ္စံုတြဲမ်ားနည္းတူ လြတ္လပ္စြာ ထိမ္းျမားျခင္း အခြင့္ကို ရရွိလိမ့္မည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ ေတာင့္တေနၾကသည္။
“ရခိုင္ျပည္ ေျမာက္ပိုင္း အမိေျမမွာပဲ၊ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ လက္ထပ္ခ်င္ပါတယ္။ ဘယ္အခ်ိန္ကာလက်မွ ဒီလိုအခြင့္အေရးေတြ၊ ရလာမလဲဆိုတာ ကြ်န္မ မသိဘူး။ ဒါမွပဲ လက္ထပ္ခ်င္သူ၊ ရိုဟင္ဂ်ာအမ်ဳိးသမီးေတြ အလြယ္တကူ၊ အိမ္ေထာင္ျပဳ လက္ထပ္နိုင္မွာ ျဖစ္တယ္” ဟု ႏူ႐ူဘီဂမ္းက ျဖစ္လိုသည့္ ဆႏၵကို တမ္းတ ေျပာဆိုလိုက္သည္။
No comments:
Post a Comment
ေပးထားသည္႔ မွတ္ခ်က္မ်ားအား မၾကာမီ တင္ေပးပါမည္။ေခတၱေစာင္႔ဆိုင္းပါ။
ေက်းဇူးတင္ပါသည္။