၁၉၄၂ ခုႏွစ္တြင္ အစုလိုက္ အျပံဳလိုက္ အၾကမ္ဖက္ မ်ိဳးတံုးသတ္ျဖတ္ခံခဲ႔ရေသာ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ား

၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ဇြန္လ (၈)ရက္မွ စတင္ခဲ႔ေသာ ရခိုင္ျပည္နယ္က အၾကမ္းဖက္ သတ္ျဖတ္မႈႏွင္႔ ၁၉၄၂ခုႏွစ္
မတ္လ ၂၈ ရက္ေန႔ေလာက္မွာ ျဖစ္ပြားခဲ႔ေသာ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ိဳးတံုး သတ္ျဖတ္မႈကို ႏႈိင္းယွဥ္ၾကည္႔ျခင္း။
စာဖတ္သူတို႔ ကိုယ္တိုင္း ႏႈိင္းယွဥ္ၾကည္႔ၾကပါ။ဒါဟာ မ်ိဳးတံုးသတ္ျဖတ္မႈ ဟုတ္မဟုတ္ ကိုယ္တိုင္း ဆံုး
ျဖတ္ၾကပါ။


ဒုတိယကမၻာစစ္ ျဖစ္ပြားေနေသာ အခ်ိန္ကာလသည္ အေရးၾကီးေသာ အခ်ိန္အခါျဖစ္သည္။ျပည္သူမ်ား၏
အသက္အိုးအိမ္ ဆံုးရႈံးမႈ ပမာဏသည္လည္း ႏႈိင္းမရေလာက္ေအာင္ ၾကီးမားခဲ႔ေပသည္။ ၁၉၄၁ မွ ၁၉၄၆
ခုႏွစ္မ်ားအတြင္း ရခိုင္ေဒသတြင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ၃ ၊ ၄ မ်ိဳးေျပာင္းလဲေပၚေပါက္ခဲ႔သည္။ျပည္သူအားလံုး တစ္
နည္းမဟုတ္ တစ္နည္း ေတာ္လွန္ေရး အခတ္အခဲ ၊ စစ္ေဘးဒဏ္ ၊ လူမ်ိဳးေရးအဓိကရုဏ္၏ အနိဠာရံုမ်ား
အလူးအလဲခံခဲ႔ရေပသည္။ တန္ဖိုးရွိေသာ လူသားအရင္းအျမစ္မ်ား စေတးခံဘဝသို႔ တနည္းနည္းျဖင္႔
ေရာက္ခဲ႔ရသည္။အထူးသျဖင္႔ ရိုဟင္ဂ်ာ မြတ္စလင္ - ရခိုင္ ဗုဒၶဘာသာ အဓိကရုဏ္ေၾကာင္႔ ျဖစ္ပ်က္ခဲ႔ေလသမ်ွ နိုင္ငံေရး လူမ်ိဳးေရးဆက္ႏြယ္ေနပါသျဖင္႔ ေရးသားတင္ျပသူမ်ားဘက္တြင္
ခ်ဲ႔ကားမႈမ်ားဘက္လိုက္မႈမ်ားရွိခဲ႔ေၾကာင္း ေတြ႔ ရသည္။

ေဒသတြင္းေန လူမ်ိဳးစုမ်ားၾကား အျပန္အလွန္ ယံုၾကည္ေလးစားမႈမ်ား ျဖစ္တည္လာေရး ႏွင္႔ ျငိမ္းခ်မ္းေရးကိုေရွးရႈ၍ အတိတ္က ျဖစ္ပ်က္ခဲ႔ေသာ ထိုအနိဠာရံုမ်ားအား တင္ျပရာတြင္ ဘက္လိုက္မႈ
မရွိဘဲအတတ္နိုင္ဆံုး အမွန္ကန္ဆံုး အသင္႔ေတာ္ဆံုး ပံုစံျဖင္႔ တင္ျပရန္လိုအပ္ေပသည္။ထိုသို႔တင္ျပ
ရာတြင္လည္း အာဃတၾကီးထြားျပီ ပဋိပကၡမ်ား ထက္မွန္ျဖစ္ေပၚေစနိုင္ေသာေသြးထိုး
ေျမာက္ပင္႔ေပးျခင္းမ်ိဳးသက္ေရာက္နိုင္ေသာ အေရးအသားမ်ိဳးကို အတတ္နိုင္ဆံုး ေရွာင္က်ဥ္းရမည္ျဖစ္
ေပသည္။ ဤအေၾကာင္းကို ရခိုင္ - ရိုဟင္ဂ်ာ ျပည္သူအမ်ားလက္ခံနိုင္ေရးကို ဦးတည္ျပီ ရခိုင္အမ်ိဳး နိုင္ငံ
ေရးေခါင္းေဆာင္ ဘံုေပါက္သာေက်ာ္၏ ေရးသားခ်က္မ်ားႏွင္႔အစၥေရးနိုင္ငံသား moshe yegar၏မွတ္တမ္း
မ်ားကိုကိုးကား၍ တင္ျပလိုပါသည္။




၁၉၄၁ ခုႏွစ္ဦးပိုင္းတြင္ B.I.A ႏွင္႔ဂ်ပန္တပ္မ်ားသည္ ေမာ္လျမိဳင္၊ပဲခူး၊ရန္ကုန္ျမိဳ ႔မ်ားသို႔ေရာက္ရွိလာျပီး
စတင္ဗံုးၾကဲခ်ိန္မွလြဲ၍ အိႏိၵယလူမ်ိဳးေပါင္းစံုတို႔သည္ ရရာလမ္းေၾကာင္းမ်ားျဖင္႔ ျပည္ေတာ္ျပန္ခဲ႔ၾကသည္။
ေတာင္ကုတ္လမ္းကို ျဖတ္ေက်ာ္ျပီး ရခိုင္ျပည္မွတဆင္႔ ကုန္ေၾကာင္း၊ေရေၾကာင္းျဖင္႔ ဘဂၤလာႏွင္႔အိႏိၵယသို႔
ထြက္ေျပးခဲ႔ၾကသည္။ဤအခ်ိန္ကာလတြင္ (စစ္ၾကိဳကာလတြင္)ရခိုင္ျပည္ျမိဳ ႔ၾကီးမ်ား၌ မင္းမဲ႔ စရိုက္လႊမ္းမိုး
ခဲ႔သည္။လုယက္မႈ တိုက္ခိုက္မႈမ်ား လူသတ္မႈမ်ား ေနရာေဒသအႏွ႔ံ ျပန႔္ႏွ႔ံသြားသည္။
ရခိုင္လူဦးေရးမ်ားေသာေဒသမ်ားတြင္ အယူသီးေသာ ရခိုင္လူငယ္မ်ားက ဦးေဆာင္ ေဆာင္ရြက္ျခင္းျဖစ္
သည္။ဤအခ်ိန္ကာလသည္ အိႏိၵယနိုင္ငံတြင္လည္း ဟိႏၵဴ - မူဆလင္လူမ်ိဳးေရး မုန္းတီးမႈၾကီးထြားေနခ်ိန္
အျပန္အလွန္တိုက္ခိုက္ေနခ်ိန္လည္းျဖစ္ေနသည္။ဒရိယသမဂၢ၊ ျဗဟ္မူသမဂၢတို႔ဦးစီး၍ မူဆလင္မုန္းတီးေရး
စာအုပ္စာေပမ်ား က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ထုတ္ေဝျဖန္႔ျဖဴးေနခ်ိန္ျဖစ္ရာ ၎မွတဆင္႔ ျမန္မာနိုင္ငံသို႔လည္းလူ
မ်ိဳးေရးပဋိပကၡ ဂယက္ရိုက္ခတ္လာျခင္းမ်ိဳးျဖစ္သည္။

ရခိုင္အမ်ိဳးသား နိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္တစ္ဦးျဖစ္သူ ဘံုေပါက္သာေက်ာ္(ေမာ္ကြန္းဝင္ ပထမအဆင္႔)အဆို
အရ ၁၉၄၂ ခုႏွစ္ဦးတြင္ ျဗိတိသ်ွအစိုးရ အိႏိၵယသို႔ ဆုတ္ခြါရာ ရခိုင္ျပည္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို အေရးပိုင္ဦးေက်ာ္
ခိုင္(အိုင္စီးအက္စ္)အား စစ္ဥပေဒျဖင္႔ အုပ္ခ်ဳပ္ရန္အာဏာလႊဲအပ္ခဲ႔သည္။ ဦးေက်ာ္ခိုင္သည္ မာရွယ္ေလာ
ျဖင္႔အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ႔သည္။ထိုအခ်ိန္တြင္ပံုမွန္စစ္တပ္မ်ားလည္း ဆုတ္ခြါျပီး ရဲစခန္း ရဲတပ္ဖြဲ႔ဝင္မ်ားတြင္သာ လက္
နတ္ခဲ႔ယမ္းမ်ားရွိသည္။ရဲတပ္ဖြဲ႔ဝင္ အမ်ားစုမွာ ရခိုင္အမ်ိဳးသားမ်ားျဖစ္ၾကသည္။အျခားတဖက္တြင္ ေျမပံု၊
မင္းျပား၊ေျမာက္ဦး၊ေပါက္ေတာျမိဳ ႔နယ္မ်ားတြင္ ရခိုင္အယူသီးမ်ားက ဦးေဆာင္၍ စစ္အာဏာျဖင္႔ ကိုယ္ပိုင္
အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမ်ား ထူေထာင္ခဲ႔သည္။ထိုအစြန္းေရာက္မ်ားအား ရခိုင္ဂုဏ္သေရရွိ သမာဓိလူၾကီးမ်ား၊ပညာ
တတ္မ်ားျဖင္႔ ဖြဲ႔စည္းထားေသာ ရခိုင္တိုင္းရင္းသားညီညြတ္ေရးအဖြဲ႔က ထိန္းသိမ္း နိုင္စြမ္းမရွိခဲ႔ေခ်။

ေျမာက္ဦးျမိဳ ႔နယ္ကို ဦးဂႏၶာမာလည္းေကာင္း၊မင္းျပားျမိဳ ႔နယ္ကို ဦးသိန္းေက်ာ္ေအာင္၊ဦးေက်ာ္ယ၊ဦးပန္း
ေအာင္တို႔ကလည္းေကာင္း၊ေပါက္ေတာျမိဳ ႔နယ္ကို ဦးထြန္းလွေအာင္ကလည္းေကာင္း ငါ႔မင္း ငါ႔ခ်င္းစနစ္
မာရွယ္ေလာစနစ္ျဖင္႔အုပ္ခ်ဳပ္လွ်က္ရွိသည္။ စစ္ေတြ႔၊ ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္းေတာနယ္မ်ားမွအပ ရခိုင္ျပည္
တစ္ျပည္လံုးတြင္ ျဗိတိသွ်အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ပ်က္ျပားသြားသည္။ျဗိတိသွ် အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို ဆက္ခံသူ ဦးေက်ာ္ခိုင္
(အေရးပိုင္း) major ကထိန္းခ်ဳပ္ထား၍ မရနိုင္ေတာ႔ေခ်။ အေရးပိုင္း ဦးေက်ာ္ခိုင္သည္ အျမဲတမ္း အရက္
မူျပီး မာရွယ္ေလာျဖင္႔ ၾကမ္းတမ္းစြာ အုပ္ခ်ဳပ္သူတစ္ဦးျဖစ္သည္။ ၁၉၄၂ ခုႏွစ္ မတ္လခန္႔က မူဆလင္-
ရခိုင္ အဓိကရုဏ္ ေျမပံုျမိဳ ႔နယ္ ရက္ေခ်ာင္း၊ပန္းခါး၊ပိုင္းႏွင္႔မင္းျပားျမိဳ ႔နယ္ ပန္းေျမာင္းၾကီးျမိဳ ႔တို႔မွစတင္
ျဖစ္ပြားခဲ႔ေၾကာင္းသိရသည္။ အစမထမတြင္ နယ္ခံမူဆလင္မ်ားႏွင္႔ရခိုင္ေခါင္းေဆာင္ပိုင္းအၾကား အျပန္
အလွန္တိုက္ခိုက္ျခင္းမျပဳၾကရန္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးစာခ်ဳပ္တစ္ခု နိုင္ခဲ႔ေသာ္လည္း ၎စာခ်ဳပ္သည္ မၾကာခင္
ပ်က္ျပားခဲ႔သည္။ေျမပံု မင္းျပားနယ္မ်ားတြင္ မူဆလင္(ရိုဟင္ဂ်ာ)ရြာမ်ားကို မီးတင္ရႈိ႔ျခင္း၊လူအမ်ားအျပား
အစုလိုက္အျပံဳလိုက္ သတ္ျဖတ္ျခင္း၊ေစ်းဆိုင္မ်ား လုယက္ျခင္းျပဳလာသျဖင္႔ ထိုနယ္မ်ားမွလူမ်ားသည္
ေျမာက္ဘက္ ေက်ာက္ေတာ္ျမိဳ ႔သို႔ ထြက္ေျပး တိမ္းေရွာင္သြားခဲ႔သည္။

ရခိုင္နိုင္ငံေရး ေခါင္းေဆာင္ ဘံုေပါက္သာေက်ာ္ အဆိုအရ ေက်ာက္ေတာ္တြင္ အဓိကရုဏ္ကို တားဆီး
ရန္ ဆရာၾကီး ဦးေသာၾကာေအာင္၊ဦးပညာသီဟႏွင္႔သူကိုယ္တိုင္ ၾကိးဳးစားခဲ႔ေသာလည္း မေအာင္ျမင္ခဲ႔ေခ်။
စစ္ေသြးၾကြေခါင္းေဆာင္ သိန္းေက်ာ္ေအာင္က ကုလား(၂၀၀)ကို သူတစ္သီးတည္း သတ္ျဖတ္ခဲ႔ျပီး ေမာင္
ေက်ာ္ယက ကုလားဦးေရး(၃၀၀)ကို တစ္ဦးတည္း သတ္ခဲ႔သည္ စသည္ျဖင္႔ ဂုဏ္တု ဂုဏ္ျပိဳင္ အသားယူ
ေနခဲ႔သည္ဟုဆို၏။
ေျမပံု မင္းျပားမွ စစ္ေျပး ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားက ေက်ာက္ေတာတြင္ ေခါင္းတုတ္ရြာအလယ္ကြ်န္းကို အေျခခံ၍
ကန္ကတုတ္မ်ားျပဳလုပ္ကာ က်ဴးေက်ာ္ရန္ကို ကာကြယ္ရန္ ၾကိဳးစားခဲ႔ေသာ္လည္း လက္နတ္ခ်င္း မမွ်၍
မေအာင္ျမင္ခဲ႔ေခ်။ရိုဟင္ဂ်ာလူမ်ိဳး အမ်ားအျပား သတ္ျဖတ္ခံရျပီး ပုန္းေအာင္က်န္ရစ္ေနသူ အခ်ိဳ ႔မွာ
ဘူးသီးေတာင္နယ္သို႔ အသက္လုထြက္ေျပးခဲ႔ရသည္။ဤေနရာတစ္ခုတည္းတြင္ ရိုဟင္ဂ်ာလူမ်ိဳး
တစ္ေသာင္းခန္႔ သတ္ျဖတ္ခံခဲ႔ရသည္ဟုဆို၏။ရိုဟင္ဂ်ာတို႔တြင္ တုတ္ဓါး ႏွင္႔ အရပ္လုပ္ေသနတ္မ်ားသာ
ရွိျပီး ရခိုင္တို႔တြင္ ရိုင္ဖယ္လ္ ေသနတ္မ်ားရွိေနျခင္းေၾကာင္႔ျဖစ္သည္။

၎ ရိုင္ဖယ္လ္ ေသနတ္မ်ားကို အဂၤလိပ္အေရးပိုင္း ဦးေက်ာ္ခိုင္သည္ အစိုးရ ရဲခန္းရွိ ရဲတပ္ဖြဲ႔ဝင္မ်ားမွ
လည္းေကာင္း၊ျဗိတိသွ် ကရင္တပ္ဖြဲ႔မ်ား ေနရပ္ျပန္ရာတြင္ ေရာင္းခ်ခဲ႔၍လည္းေကာင္း ရခိုင္တို႔ရရွိခဲ႔သည္
ဟုဆိုၾကသည္။ကရင္တပ္ဖြဲ႔ဝင္မ်ားထံမွ ရိုင္ဖယ္လ္ ေသနတ္မ်ားႏွင္႔ ခဲယမ္း မီးေက်ာက္မ်ားရရွိခဲ႔ေၾကာင္း
ကို ဘံုေပါက္သာေက်ာ္၏ စာအုပ္တြင္ ေအာက္ပါအတိုင္း ေဖၚျပထားသည္ကိုေတြ႔ရသည္။

၁၉၄၂ ခုႏွစ္ မတ္လ (၂၃)ရက္ေန႔ ဂ်ပန္တို႔က စစ္ေတြ႔ကို ဗံုးၾကဲရာတြင္ ပလုတ္ေတာင္ တန္လ်ားမ်ားမွ
ခဲယမ္းမီးေက်ာက္မ်ား ကြ်န္ေတာ္အလိုက္ယူျခင္း၊ကရင္သား စစ္တပ္မ်ားကိုဆြယ္ယူျခင္း စသည္တို႔ကို
ျပဳျပီးစစ္ေတြ႔ ေရႊျပားေတာင္ကို ေမာင္စိန္ထြန္းအိမ္မွ ေလာင္ေခ်ေခ်ာင္းသို႔ ေလးပင္တပ္ေလွျဖင္႔ စစ္ေျပး
ကရင္အမ်ိဳးမ်ားႏွင္႔ က်ည္ဆန္တို႔ကို အေခါက္ေခါက္ပို႔ျပီး။
ဤအခ်ိန္ကာလသည္ ျဗိတိသွ်အစိုးရ ဆုတ္ခြါေနဆဲ ဂ်ပန္တပ္မ်ားဝင္လာေနစအခ်ိန္ျဖစ္သည္။
ဤလက္နတ္မ်ားျဖင္႔ ဆုတ္ခြါေနသူ ျဗိတိသွ်တပ္ကို တိုက္ရန္မလိုအပ္ေပ။လိုသည္ဟု ဆိုလွ်င္လည္း
အင္အားရွိေသာဂ်ပန္တပ္ႏွင္႔B.I.A တပ္မ်ားကသာတိုက္ခိုက္မည္ျဖစ္သည္။ သို႔ျဖင္႔၍ ကရင္တပ္မွရေသာ
ဤလက္နတ္မ်ားကို မူဆလင္မ်ားအား တိုက္ခိုက္ ႏွင္ထုတ္ရာတြင္ အသံုးျပဳခဲ႔သည္ဟု သံုးသပ္မိပါသည္။

ဤအေျခအေနမ်ိဳးေၾကာင္႔ ရခိုင္ျပည္အတြင္းဘက္ျမိဳ ႔မ်ားတြင္ ရိုဟင္ဂ်ာမူဆလင္ ဦးေရး ငါးေသာင္း(၅၀၀၀၀)ေက်ာ္ အသက္ဆံုးရႈံးခဲ႔ရသည္။ေျမပံု၊မင္းျပား၊ေျမာက္ဦး၊ေက်ာက္ေတာ၊ေပါက္ေတာ ပုဏၰားကြ်န္း
ျမိဳ ႔နယ္မ်ားမွ ရိုဟင္ဂ်ာရြာေပါင္း ႏွစ္ရာ(၂၀၀)ေက်ာ္ မီးရိႈ႔ဖ်က္ဆီးျခင္းခံခဲ႔ရျပီး လူေပါင္း ႏွစ္သိန္(၂၀၀၀၀၀၀)ေက်ာ္ ေမာင္းေတာ၊ဘူးသီးေတာင္နယ္မ်ားသို႔ ၁၉၄၂ ခုႏွစ္ ဧျပီလႏွင္႔ေမလေလာက္တြင္
ေတာေတာင္မ်ားကို ျဖတ္သန္းေက်ာ္လႊာ၍ ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္ခဲ႔ျပီးျဖစ္သည္။
ထို႔ေၾကာင္႔လိုက္လံတိုက္ခိုက္ေနေသာ ရခိုင္မ်ားသည္ ရေသ႔ေတာင္ျမိဳ႔ႏွင္႔ ဘူးသီးေတာင္ အေ႔ရွဘက္ျခမ္း
မွေက်ာ္လြန္၍မထိုးေဖါက္နိုင္ခဲ႔ေခ်။ ဤအခါ ဘူးသီးေတာင္ျမိဳ ႔နယ္တြင္ ရခိုင္အခ်ိဳ ႔သတ္ျဖတ္ခံရျပီး
အမ်ားစုမွာ ရခိုင္ျပည္အတြင္းပိုင္းသို႔ ထြက္ေျပးခဲ႔ရသည္။ထိုသို႔ထြက္ေျပးရာတြင္ ဘူးသီးေတာင္ဆိပ္ကမ္း၌
သေဘၤာေပၚအလုယက္တက္ရာ လူအဆမတန္မ်ားသြားျပီး သေဘၤာနစ္ျမဳပ္သြားသျဖင္႔ လူ(၃၀၀)ေက်ာ္
ေရနစ္ေသဆံုးခဲ႔ရသည္။ေမာင္းေတာျမိဳ ႔နယ္တြင္ အဓိကရုဏ္းအရွိန္ ျပင္းထန္ျခင္းမရွိခဲ႔ေခ်။
ေမာင္းေတာျမိဳ ႔မွရခိုင္အမ်ိဳးသား အမ်ားစုသည္ တဖက္နိုင္ငံ အဂၤလိပ္အစိုးရ လက္ေအာက္သို႔ ထြက္ေျပး
ခိုလႈံေနခဲ႔သည္။အဂၤလိပ္အစိုးရက ရခိုင္ဒုကၡသည္မ်ားကို ဘဂၤလာရွိ ဒိုင္နာစ္ဖူရ္စခန္းတြင္လည္းေကာင္း
ရခိုင္ျပည္နယ္ အနယ္နယ္အရပ္ရပ္မွ ထြက္ေျပးခိုလႈံလာေသာ ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္မ်ားကို ေရာင္ဖူရ္စခန္း
တြင္လည္းေကာင္း ေနရာခ်ထားေပး၍ ေစာင္႔ေရွာက္ခဲ႔ေပသည္။

တခ်ိဳ ႔က မူဆလင္ - ရခိုင္ အဓိကရုဏ္ကို မူဆလင္မ်ားက ျဗိတိသွ် ရာရ္ပူတ္စစ္သားမ်ားထံမွ လက္နတ္
ရ၍စတင္ခဲ႔သည္ဟုဆိုသည္။ရာရ္ပူတ္မ်ားက မူဆလင္မ်ားအား လက္နတ္ေပးအပ္ခဲ႔လွ်င္ မူဆလင္ဦးေရး
မ်ားျပီး နယ္စပ္က်ေသာ ေမာင္းေတာ ဘူးသီးေတာင္နယ္မ်ားမွသာ အဓိကရုဏ္စတင္ရန္ရွိပါသည္။
ယခုမွာမူ ရခိုင္ဦးေရးမ်ားေသာ ေျမပံု ၊မင္းျပားျမိဳ ႔နယ္မ်ားမွစတင္ခဲ႔ျခင္းျဖစ္သည္။
အဓိကရုဏ္စတင္ခဲ႔ေသာ ၁၉၄၂ ခုႏွစ္ဦးပိုင္းတြင္ ရာရ္ပူတ္စစ္သားမ်ားသည္ စစ္ေတြ႔ျမိဳ ႔ေပးတြင္ရွိေနဆဲ
ျဖစ္ေၾကာင္း ဘံုေပါက္သာေက်ာ္က ၎၏ ေတာ္လွန္ေရး ခရီးဝယ္စာအုပ္တြင္ ထင္ရွားစြာေရးသား
ထားသည္ကိုေတြ႔ရသည္။

အဓိကရုဏ္ကာလ အိႏိၵယဒုကၡသည္ စခန္းတြင္ ရခိုင္တစ္ေသာင္း(၁၀၀၀၀)ခန္႔ႏွင္႔ရိုဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္
ေျခာက္ေသာင္း(၆၀၀၀၀)ေက်ာ္ရွိခဲ႔ျပီး စစ္ျပီးေခတ္ ျမန္မာနိုင္ငံအစိုးရ (ဗို္လ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းအစိုးရ)က
စိစစ္၍ ဝင္ခြင္႔လက္မွတ္မ်ား ထုတ္ေပးကာ အဆိုပါ စစ္ေျပးဒုကၡသည္ ရခိုင္ႏွင္႔ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားအား
ျပန္လည္ လက္ခံေခၚယူျပီး ျပန္လည္ေနရာခ်ထားေပးခဲ႔ပါသည္။ လြတ္လပ္ေရးရျပီးေခတ္ ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္
ေဟာင္း ဦးနဳအစိုးရ လက္ထက္တြင္လည္း ေခးယူခဲ႔ပါေသးသည္။ အခ်ိဳ ႔မွာမႈ ဘဂၤလာေဒသတြင္
က်န္ရစ္ခဲ႔ေၾကာင္းသိရသည္။ဤအဓိကရုဏ္ ကာလအတြင္း ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္းဘက္မွ ထြက္ေျပး
တိမ္းေရွာင္ခဲ႔သူမ်ား မိမိတို႔၏ မူလေနရပ္ျပန္ရန္ အခြင္႔အလမ္းမရခဲ႔ဘဲ ေမာင္းေတာ။ဘူးသီးေတာင္
နယ္မ်ားတြင္ ထိုစဥ္မွစ၍ အေျခစိုက္ေနထိုင္လာခဲ႔ၾကသည္။၎တို႔၏ မူလရြာမ်ားႏွင္႔လယ္မ်ား၊ယာမ်ား
ႏွင္႔အိမ္မ်ားသည္ ရခိုင္တို႔၏လက္ေအာက္သို႔ ေရာက္ရွိခဲ႔ရသည္။