ဓာတ္ပံု ASSOCIATED PRESS
ေျပာင္းလဲမႈေတြ ထဲမွာ လူနည္းစု တိုင္းရင္းသားေတြ အတြက္ ၾကီးမားတဲ့ အေျပာင္းအလဲ ျဖစ္လာေစႏိုင္တဲ့ အဓိက အေျပာင္းအလဲ အျဖစ္ သန္းေခါင္စာရင္း ေကာက္ယူဖို႔ အတြက္ ႏွစ္ေပါင္း ၃၁ ႏွစ္အတြင္း ျပန္ၿပီး စီစဥ္ေနၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာ အစိုးရ နဲ႔ ကုလသမဂၢတို႔ အၾကားရခဲ့တဲ့ ဒီသေဘာ တူညီခ်က္ နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ဗီြအိုေအ သတင္းေထာက္ ဒယ္နီရယ္ ဘန္စတိန္း (Danielle Bernstein) သတင္းေပးပို႔ ထားတာကို မခင္မ်ိဳးသက္ က တင္ျပထားပါတယ္။
ျမန္မာအစိုးရက ၂၀၁၄ ခုႏွစ္မွာ တႏိုင္ငံလံုး အတိုင္းအတာနဲ႔ သန္းေခါင္စာရင္း ေကာက္ယူဖို႔ ကတိျပဳ ေၾကာင္း ျမန္မာႏိုင္ငံ လူ၀င္မႈ ႀကီးၾကပ္ေရးႏွင့္ ျပည္သူ႔အင္အားဝန္ၾကီးဌာန ၀န္ႀကီး ဦးခင္ရီက အတည္ျပဳ လက္မွတ္ေရးထိုး ခဲ့ပါတယ္။ စာထဲမွာ ႏွစ္ေပါင္း ၃၁ ႏွစ္ အတြင္း ေကာက္ယူမယ့္ လူဦးေရစစ္တမ္းကို ႏိုင္ငံတကာ စံႏႈန္းေတြနဲ႔အညီလုပ္ေဆာင္ရမွာ ျဖစ္သလို ဒီသန္းေခါင္စာရင္း ေကာက္ယူရာမွာ လူမ်ိဳးမေရြး ဘာသာ မေရြး ပါ၀င္ရမွာျဖစ္ၿပီး သန္းေခါင္စာရင္း ေကာက္ယူသူေတြကို ႏိုင္ငံအႏွံ႔ သြားေရာက္ ခြင့္ေပးဖို႔ပါ ပါ၀င္ပါတယ္။
ေနျပည္ေတာ္မွာ ျပဳလုပ္တဲ့ လက္မွတ္ေရးထုိးပြဲမွာေတာ့ ကုလသမဂၢ အတြင္းေရးမႈးခ်ဳပ္ မစၥတာ ဘန္ကီမြန္းက တိုင္းရင္းသား ေဒသေတြမွာ အခု လုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး ေဆြးေႏြးပြဲေတြ ကေန ဒီသန္းေခါင္စာရင္း ေကာက္ယူေရး ျဖစ္ေျမာက္ လာေစဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္ ထားသလို လူနဲစု တိုင္းရင္းသားေတြ နဲ႔ လူမ႔ႈလူ႔အဖြဲ႔အစည္းေတြပါ ပါ၀င္လုပ္ေဆာင္ဖို႔ လိုတယ္လို႔ ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။
တိက်မႈရွိတဲ့ သန္းေခါင္စာရင္း ေကာက္ယူဖို႔ ကိစၥဟာ ျမန္မာ အစိုးရ လုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံေရး အေျပာင္းအလဲေတြ ထဲမွာ အေရး အႀကီးဆံုး ျဖစ္တယ္လို႔ လူ႔အခြင့္ေရး ေစာင့္ၾကည့္အဖြဲ႔ႀကီးရဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ သုေတသနမႈး ေဒ့ဖ္ မက္သီဆန္ (Dave Mathieson) ကေျပာပါတယ္။
“တကယ္လို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာသာ သန္းေခါင္စာရင္း ရွိခဲ့ရင္ ႏိုင္ငံသားတိုင္း မဲေပး ပိုင္ခြင့္ရွိ လာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဆိုရင္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲဟာ အခုထက္ပို မွ်တၿပီး အမ်ားရဲ့ လက္ခံ ယံုၾကည္မႈ ကိုလည္း ပိုၿပီး ရလာဖို႔ ရွိပါတယ္။ ေနာက္ လူထုအေပၚမွာ တကယ္ပဲ လႊမ္းမိုးႏိုင္စြမ္း ရွိမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဒီလူေတြမဲေပးလာၾကမွာပဲ။”
ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ၁၉၈၃ ခုႏွစ္က ေနာက္ဆံုး သန္းေခါင္စာရင္း ေကာက္ယူခဲ့တာပါ။ အဲဒီတုန္းက အမဲေရာင္ နယ္ေျမ လို႔ေခၚတဲ့ လက္နက္ကိုင္ေတြ ႀကီးစိုးတဲ့ ေဒသေတြမွာ ေနထိုင္သူေတြ ကို ထည့္တြက္တာမ်ိဳး မရွိခဲ့ပါဘူး။ အဲဒီအရင္က အမ်ားလက္ခံေလာက္တဲ့ လူဦးေရ စာရင္းေကာက္ခဲ့တာကေတာ့ ၁၉၃၁ ခုႏွစ္ မွာျဖစ္ၿပီး ၿဗိတိသွ်အုပ္ခ်ဳပ္ ေနတုန္းက ေကာက္ယူခဲ့တဲ့ သန္းေကာင္စာရင္းပါ။
လူ႔အခြင့္ေရး ေစာင့္ၾကည့္သူ ေတြကေတာ့ သန္းေခါင္စာရင္း ကို ေသေသခ်ာခ်ာ မေကာက္ရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံသား အျဖစ္ ထည့္သြင္းေရး မသြင္းေရး အျငင္းပြါးေနတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာေတြ ဒါမွမဟုတ္ ျမန္မာႏိုင္ငံထဲ က တိုက္ပြဲေတြ ျဖစ္ပြါးေနတဲ့ ေနရာေတြမွာ ေနထိုင္သူေတြကို စာရင္းထဲ ကေန ဖယ္အထုတ္ခံ ရမွာကို စိတ္ပူေနၾကပါတယ္။
ကုလသမဂၢကေတာ့ ရခိုင္ျပည္နယ္ထဲမွာ ရိုဟင္ဂ်ာ တသန္းေလာက္ေနထိုင္မယ္လို႔ ခန္႔မွန္းပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ့ လူဦးေရ ေကာက္ယူ မွတ္တမ္းတင္ေရးမွာ တာ၀န္ရွိတဲ့ ျပည္သူ႔အင္အားဝန္ၾကီးဌာန အႀကီးအကဲ ဦးျမင့္ႀကိဳင္ကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံထဲမွာ ႏိုင္ငံမဲ့သူမ်ားဆိုတာ ရွိမေနဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။
“ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ဆီမွာ ႏိုင္ငံမဲ့ သူမ်ားဆိုတာရွိ မေနသလို ျမန္မာႏိုင္ငံထဲမွာ ရိုဟင္ဂ်ာ ဆိုတာလည္း မရွိပါဘူး။ ဘာလို႔လည္း ဆိုေတာ့ ဘဂၤါလီ လူမ်ိဳးေတြ ျမန္မာႏိုင္ငံထဲမွာ မေနၾကလို႔ပါ" လို႔ စကားျပန္ က တဆင့္ ေျပာသြားတာပါ။
ေျပာင္းလဲမႈေတြ လုပ္ဖို႔ ကတိျပဳထားတဲ့ အစိုးရကိုေရာ သန္းေခါင္စာရင္း ရဲ့ တိက်မႈ ဆိုင္ရာအတြက္ပါ ဒီလို အမ်ိဳး ခြဲျခားမႈမ်ိဳးေတြက အဓိကစမ္းသပ္မႈ လိုျဖစ္ေနတယ္လို႔ သံုးသပ္သူေတြက ေျပာပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ့ စီးပြားေရးနဲ႔ ပညာရပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ေလ့လာမႈေတြ အတြက္ အစိုးရရဲ့ ယံုၾကည္ေလာက္ စရာမရွိတဲ့ စာရင္းဇယားေတြကိုဘဲ ႏွစ္ေပါင္း မ်ားစြာ သံုးစြဲေန ၾကရတာမို႔ အခုလို ႏိုင္ငံတကာ စံႏႈန္းနဲ႔ အညီ သန္းေခါင္စာရင္း ေကာက္ယူမႈက အေရးပါတယ္လို႔ ျမန္မာ့အေရး ေဆာင္ရြက္သူေတြက ေျပာပါတယ္။
ဒီသန္းေခါင္စာရင္း ေကာက္ယူေရးအတြက္ (UNPF) လို႔ေခၚတဲ့ ကုလသမဂၢ လူဦးေရဆိုင္ရာ ရံပံုေငြအဖြဲ႔ ကေန အခ်က္အလက္ စုေဆာင္းကာလ အျဖစ္ သတ္မွတ္ထားတဲ့ ၂ႏွစ္အတြင္းမွာ ဦးေဆာင္ၿပီး စူးစမ္း ေလ့လာမႈ ေတြ လုပ္မွာျဖစ္သလို မွတ္တမ္းေတြကိုလည္း ျပဳစုေရးသားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ကုလသမဂၢ ဌာေန ကိုယ္စားလွယ္ မိုဟာမက္ အဒယ္ အဟက္ (Mohamed Abdel-Ahad) ကေတာ့ သန္းေခါင္စာရင္း ေနာက္ဆံုး ေကာက္ခဲ့တဲ့ အခ်ိန္ဟာ သိပ္ၾကာေနၿပီမို႔ ဒါဟာ တကယ့္ စိန္ေခၚမႈ တရပ္ျဖစ္ေနသလို ဒါဟာ အေရးအႀကီးဆံုး လုပ္ေဆာင္ရမွာလည္း ျဖစ္ေနတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
"အားလံုး သိတဲ့အတိုင္းပဲ လူထုက ဒီသန္းေခါင္စာရင္း နဲ႔ ပါတ္သက္ၿပီး ေသေသခ်ာခ်ာ သိမထားဘူး။ သန္းေခါင္စာရင္း ေနာက္ဆံုးယူ ထားတာက ႏွစ္ေပါင္း ၃၀ ေက်ာ္ေနၿပီ ဆိုေတာ့ ၁၉၈၃ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္း ေမြးတဲ့သူေတြ ဆိုရင္ သန္းေကာင္ စာရင္းယူတဲ့ အေတြ႔အႀကံဳ မရွိၾကဘူး။ ဒါ့ေၾကာင့္ သူတို႔ကို ျမန္မာႏိုင္ငံသားအေနနဲ႔ ထည့္သြင္းေရတြက္ဖို႔ လိုတယ္ ဆိုတဲ့ သူတို႔ရဲ့ ရပိုင္ခြင့္ကို ကၽြန္ေတာ္တို႔က ရွင္းျပဖို႔ လုိပါတယ္။"
သန္းေခါင္စာရင္း ေကာက္ယူသူေတြကေတာ့ သန္းေခါင္စာရင္း ကုိ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ ဧၿပီလမွာ ေကာက္ယူႏိုင္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ထား ေၾကာင္း မစၥတာ အဒယ္ အဟက္ ( Abdel-Ahad ) က ေျပာပါတယ္။ ကုလသမဂၢက အေနနဲ႔ ဒီလုပ္ငန္းအတြက္ အနည္းဆံုး ေဒၚလာ ၅၃ သန္းေလာက္ ကုန္က်မယ္လို႔ ခန္႔မွန္း ထားပါတယ္။
ျမန္မာအစိုးရက ၂၀၁၄ ခုႏွစ္မွာ တႏိုင္ငံလံုး အတိုင္းအတာနဲ႔ သန္းေခါင္စာရင္း ေကာက္ယူဖို႔ ကတိျပဳ ေၾကာင္း ျမန္မာႏိုင္ငံ လူ၀င္မႈ ႀကီးၾကပ္ေရးႏွင့္ ျပည္သူ႔အင္အားဝန္ၾကီးဌာန ၀န္ႀကီး ဦးခင္ရီက အတည္ျပဳ လက္မွတ္ေရးထိုး ခဲ့ပါတယ္။ စာထဲမွာ ႏွစ္ေပါင္း ၃၁ ႏွစ္ အတြင္း ေကာက္ယူမယ့္ လူဦးေရစစ္တမ္းကို ႏိုင္ငံတကာ စံႏႈန္းေတြနဲ႔အညီလုပ္ေဆာင္ရမွာ ျဖစ္သလို ဒီသန္းေခါင္စာရင္း ေကာက္ယူရာမွာ လူမ်ိဳးမေရြး ဘာသာ မေရြး ပါ၀င္ရမွာျဖစ္ၿပီး သန္းေခါင္စာရင္း ေကာက္ယူသူေတြကို ႏိုင္ငံအႏွံ႔ သြားေရာက္ ခြင့္ေပးဖို႔ပါ ပါ၀င္ပါတယ္။
ေနျပည္ေတာ္မွာ ျပဳလုပ္တဲ့ လက္မွတ္ေရးထုိးပြဲမွာေတာ့ ကုလသမဂၢ အတြင္းေရးမႈးခ်ဳပ္ မစၥတာ ဘန္ကီမြန္းက တိုင္းရင္းသား ေဒသေတြမွာ အခု လုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး ေဆြးေႏြးပြဲေတြ ကေန ဒီသန္းေခါင္စာရင္း ေကာက္ယူေရး ျဖစ္ေျမာက္ လာေစဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္ ထားသလို လူနဲစု တိုင္းရင္းသားေတြ နဲ႔ လူမ႔ႈလူ႔အဖြဲ႔အစည္းေတြပါ ပါ၀င္လုပ္ေဆာင္ဖို႔ လိုတယ္လို႔ ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။
တိက်မႈရွိတဲ့ သန္းေခါင္စာရင္း ေကာက္ယူဖို႔ ကိစၥဟာ ျမန္မာ အစိုးရ လုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံေရး အေျပာင္းအလဲေတြ ထဲမွာ အေရး အႀကီးဆံုး ျဖစ္တယ္လို႔ လူ႔အခြင့္ေရး ေစာင့္ၾကည့္အဖြဲ႔ႀကီးရဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ သုေတသနမႈး ေဒ့ဖ္ မက္သီဆန္ (Dave Mathieson) ကေျပာပါတယ္။
“တကယ္လို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာသာ သန္းေခါင္စာရင္း ရွိခဲ့ရင္ ႏိုင္ငံသားတိုင္း မဲေပး ပိုင္ခြင့္ရွိ လာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဆိုရင္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲဟာ အခုထက္ပို မွ်တၿပီး အမ်ားရဲ့ လက္ခံ ယံုၾကည္မႈ ကိုလည္း ပိုၿပီး ရလာဖို႔ ရွိပါတယ္။ ေနာက္ လူထုအေပၚမွာ တကယ္ပဲ လႊမ္းမိုးႏိုင္စြမ္း ရွိမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဒီလူေတြမဲေပးလာၾကမွာပဲ။”
ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ၁၉၈၃ ခုႏွစ္က ေနာက္ဆံုး သန္းေခါင္စာရင္း ေကာက္ယူခဲ့တာပါ။ အဲဒီတုန္းက အမဲေရာင္ နယ္ေျမ လို႔ေခၚတဲ့ လက္နက္ကိုင္ေတြ ႀကီးစိုးတဲ့ ေဒသေတြမွာ ေနထိုင္သူေတြ ကို ထည့္တြက္တာမ်ိဳး မရွိခဲ့ပါဘူး။ အဲဒီအရင္က အမ်ားလက္ခံေလာက္တဲ့ လူဦးေရ စာရင္းေကာက္ခဲ့တာကေတာ့ ၁၉၃၁ ခုႏွစ္ မွာျဖစ္ၿပီး ၿဗိတိသွ်အုပ္ခ်ဳပ္ ေနတုန္းက ေကာက္ယူခဲ့တဲ့ သန္းေကာင္စာရင္းပါ။
လူ႔အခြင့္ေရး ေစာင့္ၾကည့္သူ ေတြကေတာ့ သန္းေခါင္စာရင္း ကို ေသေသခ်ာခ်ာ မေကာက္ရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံသား အျဖစ္ ထည့္သြင္းေရး မသြင္းေရး အျငင္းပြါးေနတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာေတြ ဒါမွမဟုတ္ ျမန္မာႏိုင္ငံထဲ က တိုက္ပြဲေတြ ျဖစ္ပြါးေနတဲ့ ေနရာေတြမွာ ေနထိုင္သူေတြကို စာရင္းထဲ ကေန ဖယ္အထုတ္ခံ ရမွာကို စိတ္ပူေနၾကပါတယ္။
ကုလသမဂၢကေတာ့ ရခိုင္ျပည္နယ္ထဲမွာ ရိုဟင္ဂ်ာ တသန္းေလာက္ေနထိုင္မယ္လို႔ ခန္႔မွန္းပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ့ လူဦးေရ ေကာက္ယူ မွတ္တမ္းတင္ေရးမွာ တာ၀န္ရွိတဲ့ ျပည္သူ႔အင္အားဝန္ၾကီးဌာန အႀကီးအကဲ ဦးျမင့္ႀကိဳင္ကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံထဲမွာ ႏိုင္ငံမဲ့သူမ်ားဆိုတာ ရွိမေနဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။
“ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ဆီမွာ ႏိုင္ငံမဲ့ သူမ်ားဆိုတာရွိ မေနသလို ျမန္မာႏိုင္ငံထဲမွာ ရိုဟင္ဂ်ာ ဆိုတာလည္း မရွိပါဘူး။ ဘာလို႔လည္း ဆိုေတာ့ ဘဂၤါလီ လူမ်ိဳးေတြ ျမန္မာႏိုင္ငံထဲမွာ မေနၾကလို႔ပါ" လို႔ စကားျပန္ က တဆင့္ ေျပာသြားတာပါ။
ေျပာင္းလဲမႈေတြ လုပ္ဖို႔ ကတိျပဳထားတဲ့ အစိုးရကိုေရာ သန္းေခါင္စာရင္း ရဲ့ တိက်မႈ ဆိုင္ရာအတြက္ပါ ဒီလို အမ်ိဳး ခြဲျခားမႈမ်ိဳးေတြက အဓိကစမ္းသပ္မႈ လိုျဖစ္ေနတယ္လို႔ သံုးသပ္သူေတြက ေျပာပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ့ စီးပြားေရးနဲ႔ ပညာရပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ေလ့လာမႈေတြ အတြက္ အစိုးရရဲ့ ယံုၾကည္ေလာက္ စရာမရွိတဲ့ စာရင္းဇယားေတြကိုဘဲ ႏွစ္ေပါင္း မ်ားစြာ သံုးစြဲေန ၾကရတာမို႔ အခုလို ႏိုင္ငံတကာ စံႏႈန္းနဲ႔ အညီ သန္းေခါင္စာရင္း ေကာက္ယူမႈက အေရးပါတယ္လို႔ ျမန္မာ့အေရး ေဆာင္ရြက္သူေတြက ေျပာပါတယ္။
ဒီသန္းေခါင္စာရင္း ေကာက္ယူေရးအတြက္ (UNPF) လို႔ေခၚတဲ့ ကုလသမဂၢ လူဦးေရဆိုင္ရာ ရံပံုေငြအဖြဲ႔ ကေန အခ်က္အလက္ စုေဆာင္းကာလ အျဖစ္ သတ္မွတ္ထားတဲ့ ၂ႏွစ္အတြင္းမွာ ဦးေဆာင္ၿပီး စူးစမ္း ေလ့လာမႈ ေတြ လုပ္မွာျဖစ္သလို မွတ္တမ္းေတြကိုလည္း ျပဳစုေရးသားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ကုလသမဂၢ ဌာေန ကိုယ္စားလွယ္ မိုဟာမက္ အဒယ္ အဟက္ (Mohamed Abdel-Ahad) ကေတာ့ သန္းေခါင္စာရင္း ေနာက္ဆံုး ေကာက္ခဲ့တဲ့ အခ်ိန္ဟာ သိပ္ၾကာေနၿပီမို႔ ဒါဟာ တကယ့္ စိန္ေခၚမႈ တရပ္ျဖစ္ေနသလို ဒါဟာ အေရးအႀကီးဆံုး လုပ္ေဆာင္ရမွာလည္း ျဖစ္ေနတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
"အားလံုး သိတဲ့အတိုင္းပဲ လူထုက ဒီသန္းေခါင္စာရင္း နဲ႔ ပါတ္သက္ၿပီး ေသေသခ်ာခ်ာ သိမထားဘူး။ သန္းေခါင္စာရင္း ေနာက္ဆံုးယူ ထားတာက ႏွစ္ေပါင္း ၃၀ ေက်ာ္ေနၿပီ ဆိုေတာ့ ၁၉၈၃ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္း ေမြးတဲ့သူေတြ ဆိုရင္ သန္းေကာင္ စာရင္းယူတဲ့ အေတြ႔အႀကံဳ မရွိၾကဘူး။ ဒါ့ေၾကာင့္ သူတို႔ကို ျမန္မာႏိုင္ငံသားအေနနဲ႔ ထည့္သြင္းေရတြက္ဖို႔ လိုတယ္ ဆိုတဲ့ သူတို႔ရဲ့ ရပိုင္ခြင့္ကို ကၽြန္ေတာ္တို႔က ရွင္းျပဖို႔ လုိပါတယ္။"
သန္းေခါင္စာရင္း ေကာက္ယူသူေတြကေတာ့ သန္းေခါင္စာရင္း ကုိ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ ဧၿပီလမွာ ေကာက္ယူႏိုင္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ထား ေၾကာင္း မစၥတာ အဒယ္ အဟက္ ( Abdel-Ahad ) က ေျပာပါတယ္။ ကုလသမဂၢက အေနနဲ႔ ဒီလုပ္ငန္းအတြက္ အနည္းဆံုး ေဒၚလာ ၅၃ သန္းေလာက္ ကုန္က်မယ္လို႔ ခန္႔မွန္း ထားပါတယ္။
No comments:
Post a Comment
ေပးထားသည္႔ မွတ္ခ်က္မ်ားအား မၾကာမီ တင္ေပးပါမည္။ေခတၱေစာင္႔ဆိုင္းပါ။
ေက်းဇူးတင္ပါသည္။